–       Башысойуэлуэда (ищмалкарлыкда) сене щеч ким чатаммаз (сана бир кимсе йетишемез). Еввелже бир щара эетдийини айдынлашдыр (юнже бир нерейе эитдийини араштыр да), сонра щевесле ешйаны топлайыб (йалныз бундан сонра щевесле пырыны-пыртыны топлайыб йола чык) йола дцзелерсен. Езизим (азизим), сен артыэ (артык) киминсе бир келме (келиме) сюзц иле отуруб-дуран (давранажак) йашда дейилсен (деьилсин). Арадабир юз аьлыны да ишлет (арада кенди аклыны да чалышдырсана).

–       Меним (беним) цчцн (ичин) бунун щеч бир тефавцтц йощдур (бунун щич бир сакынжасы йок). Мен ушаэлара (бен чожуклара инаныйорум) инанырам, онлар исе ващтымызын семерели кечежейине (вактимизин веримли эечежеьи ваатында булунмушлар) сюз вериблер. – дийе о соьук бир тарзда сюйледи. – Щезердеки (щазардакы) адаларын сайы бир-икиди бейем (меьер бир-ики мидир) меним онларын (беним) щер бири щаээында (щаккында) мелуматым (малуматым) олсун? Бир щалда (щалде) ки ора инсанлар эедир (эидийор), демели (демек), ора кимсесиз ада дейил (деьил). Йеэин ки (мущаккак) орда динжелмек (динленмек) ве серинлемек цчцн (ичин) йер де олар (олур). Олмаса да юзцмцзле (кендимизле) чадыр эютцрерик (эютцрцрцз).

Цлвиййенин шу биэанелийи Тцрканы о кадар еткиледи ки, о сесини кысарак баьырды:   

–       Баьышла, амма (ама) сенин бцтцн щейатын (щайатын) эцманлара (цмитлере, ищтималлара) ве ещтималлара есасланыр (иснат едийор). Аталарымыз (демиш) дейиб ки, йцз юлч, бир бич, сенсе щер шейи деринден йощламаьын (йокламаьын) евезине щер йолдан ютене эцвенирсен (эцвенийорсун). Меним боржум (беним борчум) сени щебердарлыэ етмекдир (сени иказ етмекдир). О жырщажырда (ашыры сыжакда), щамыныз эырылыб-чатылажаэсыныз (щепиниз буналырсыныз), щешератлар (щашаратлар) жаныныза дарышанда (йайыланда) дейерем сизе. ….

Тцрканын айыпламасы Цлвийени телаша дцшцрсе де, о йылмады. Кютцлцклери атлатмак адына кулакларыны чекен кадын дерщал сюйленди: 

–       Беднийабет (Кютц нийетли). Щейир (щайыр) сюйлемезе дедилер ки, щейир (щайыр) сюйле, о да деди ки: «белке (белки щич) щеч сещер (сабащ) ачылмады». – дийе о ажы дилини кулланды, Тцрканын ондан йцз чевирдийини эюржек исе юзцр дилемек межбурийетинде калды, - Сен Аллащ (Аллащ щатрына), инжиме менден (эцженме), сене мин (сана бин дефа демишим ки) дефе демишем ки, «эцл» аьзымы ачма.

–       Йащшы (тамам) саээызымы (сакызымы) оьурлайа (чалмайы) билдин (бежердин). – сюйлейен Тцркан онунла шертлешди: - Амма мен (ама бен) щер ещтимала эаршы (ищтимале каршы) Интернетде щемин (о) аданын адыны (исмини) айдынлашдырмаьа (белирлемейе чалышырым) чалышарам. Бес сиз ора баш чекмек цчцн ижазе (пеки, сизин орайа уьрамак ичин изниниз вар мы) алмысынызмы?  

–       Нейимизе эерекди ижазе (изне не лцзум вар)? Биз ки ордан щеч не чырпышдырмаьа (щич бир шей чалмаьа) щазырлашмырыэ (дцшцнмцйоруз). Эюзцмцзцн ужу иле ораны эюзден кечириб (эечириб) дала эайыдажаьыэ (дюнежеьиз). – Тцрканын онун сюзлерине диккат кесилдийини щиседен Цлвиййе даща да щавсала иле сощбетине девам етди, - демели (демек бюйле) беле, онун бир танышы (таныдыкы) вар. О бизи катерле (мотюрботла) орайа апаражаэ (эютцрцжек). Белке (белки) орда тесвирлерден (тасвирлерден) башэа (эайри) щансыса (щанэисе) бир минерал дашлар да (ташлар) вар?

–       Ще, йел есиб, эоз (жевиз) тюкцлцб (дюкцлцб), щезине (дефине) орда отуруб, бизим йолумузу эюзлейир (бизи беклийор). – сюйлейен Тцркан йине де кинейесини саклайамады. Лакин Цлвиййе онун сюзлерини кулак аркасына атарак чене чалды.  

–       Щеч (щич) биз де орайа щезине ащтармаьа (щазине арамайа эитмийоруз) эетмирик. Текже (йалныз) пулсузлуэдан йощ (парасызлыкдан йок), изафи (фазла) пулдан (парадан) да адама зерер (зарар вар) дейе билер. Тцркан, йалварырам сене (сана йалварыйорум), мени (бени) оьланларла тек (йалныз быракма) эойма. Бары меним щетриме (бари беним щатрыма)..Тесеввцр (тасаввур едийор мусун) едирсен, биз щейатымызда (щайатымызда) биринжи дефедир (дефадыр ки) ки денизин сейрине (денизде эезинтийе чыкажаьыз) чыщажаьыэ.

–       Бунун цчцн (ичин) о бойда месафени эет (катетмейе) етмейе деймезди. Булвардакы йащта (йат) ве йа паращода минмек (вапура бинмек) де кифайет едерди (йетерди). Ора щетта (щатта) йелкенли эеми де эетириблер (эетирмишлер). 

Бу сефер Цлвиййе даща ысрарла рефикасыны сорэулады.

–       Сюзцн эысасы (кысасы), бизимле эетмек (эитмек) фикрин вар, йа йощ (йок)?!

–       Сенин щетрине (щатрына), сырф сенин щетрине (щатрына). Цмидварам ки (цмит едийорум ки), орда бош йере ващтымы итирмейежем (заманымы бош йере щаржамайажам). Бу сейащет (сейащат) щеч (щич) йерине дцшмеди, ишлерим тюкцлцб эалыб (ишлерим башымдан ашкын). Бирисиэцне эедер (юбцр эцне кадар) онларын щамысыны (щепсини) эерек йолуна эойум (йетишдирийим).– дийе Тцркан нищайетинде теслим олду. Лакин Цлвиййе севинжинден йеринден атлады ве мевзуну бир кадар да эенишлендирди.   

–       Ише щер заман ващт тапа билерсен (вакит була билирсин). Беле фцрсет исе (бюйле фырсат исе) еле аз-аз дцшцр (аз дцшцйор). Наращат олма (телаш етме), сени пис везиййетде эоймарыэ (кютц дурума дцшцрмериз). Сабащ (йарын) саат онда биз сенин далынжа эележейик (эютцрмейе эележеьиз), ащшама (акшама) исе щер кес юз (кенди) евине даьылышажаэ (даьылыжак).

–       Бещтимиз цзцмцзе эцлсе (бащтымыз йцзцмцзе эцлцрсе). – Цлвиййе жевапында бу келимелери дуйду.

–       Эорщма (коркма), щер щалда (щалде) дивлере (девлере) йем олмарыэ (олмарыз),– дийе Цлвийе шакалашды. – црейини буз кими сащла (эцвен бана), о адада щеле ки (щенцз) бирже дефе (кере) де олсун бедбещт (бедбащт) щадисе (олай) олмайыб (йер алмамыш), орайа йоллананлар ордан саь-саламат (саь салим) эайыдыблар (дюнмцшлер), демели (демек), бизи де щеч бир тещлцке эюзлемир (щич бир тещлике беклемийор). Бу жцр компанийада (бу тцр йолжуларла) исе узун йол бизе эыса эюрцнежек (кыса эюзцкежек). Йощса (йокса) шещерде (шещирде) илишиб эалмышыэ (такылып калмышыз), надир щалларда (надиде) евден чюле чыщырыэ (бурнумузу дышарыйа чыкарыйоруз), парклары да бу йащында (йакында) темире баьлайажаэлар (тамира капайажаклар), шещерде (шещирде) отуруб сющбетлешмейе (сощбетлешмейе) беле (биле) йер тапылмайажаэ (булунмуйажак). Онсуз да (затен) ащыр ващтлар (сон заманлар шещирин) шещерин щавасы бу тоз-торпаьын (тоз-топраьын), машынларын (арабаларын йцзцнден) елинден корланыб (кюрленмиш), балыэ кими (балык эиби) аьзын ачылы эалыр (калмыш), валлащ, бу Бакынын кцлейи (Бакцнцн рцзэары олмазса) олмаса, щеч нефес де (солуьумузу да ала билмериз) ала билмерик.   

–       Билирсенми (билийор мусун)…? - дийе Тцркан аниден бакышларыны узаклара дикди, сонра исе нейисе щатырлайырмыш эиби: - щер сещер (сабащ) бурада бир бцлбцл жещ-жещ вурурду (шакыйорду), мен де щер сещер йущудан ойананда (бен де щер сабащ уйкудан уйанаркен) онун сесине эулаэ верирдим (кулак верийордум). Шещер (шещир) жанлананда исе о неьмесине (наьмесине) ара верирди (верийорду). Йеэин (йакинен) шещерин сес-кцйц (шещирин патыртысы) онун црейинже (йцреьинже деьилмиш) дейилмиш. Бу паркы темир (тамир) етмейе башлайанда исе бу дюзцлмез эурулту (дайанылмаз эцрцлтц) ону буралардан (шуралардан качырды) дидерэин салды. Щерден дцшцнцрем (базен дцшцнцйорум да), белке (белки де) о юзцне (кендине) йува эурмушду (йува биле курмушду), белке (белки) онун орда балалары (йаврулары) да вармыш. Кимсе емек серф едиб (щаржайыб), юзцне (кендине) йува эурур (курмуш), диэерлери (диьерлери) исе эелиб ону йерле-йексан (таш цстцнде таш быракмыйорлар) едирлер. Ев йыщмаэ неже де (йыкмак насыл да колай) асандыр, – сюйлесе де, рефикасы ону анламакда зорлук чекдиьи ичин йалныз:

–       Щейванлары (щайванлары) севен эедер (кадар) инсанлары да севсейдин…, - деди. Тцркан елиндеки пластик шишедеки суйу йутдукдан сонра мави семайа бакды, сонра бакышларыны юнцнде ойнайан чожуклара дикерек:

–       ….Йараданын инсанлары али варлыэ кими (йцже варлык эиби) йаратмасына бащмайараэ (раьмен щайванлар биле) щейванлар беле юз шцурсузлуэлары (кенди шууурсузлуклары) иле инсанлардан даща мерщеметли (мерщаметли) ве эедирбилендирлер (кадиршинашдырлар). Онлар буна эюре она миннетдар олдуэлары щалда (минеттар олдуклары щалде) биз инсанлар нашцкцрлцк едирик (шцкран етмийоруз). Онлар пайларына дцшен йемекле эидаланаркен (бесленеркен) диэер (диьер) щейванлары незере алырлар (юнэюрцйорлар),  эарынлара сыьажаэ эедер эида эебул едирлер (карынлара сыьажак кадар кида кабул едийорлар), биз исе йедиклеримизден доймаэ билмирик (доймак билмийоруз). Онлар верен ели дишлемирлер (ысырмырлар), биз, инсанлар цчцн (ичин) исе щер шей аздыр. Онлар бир-бирилерини бир тике (парча) йемейе эюре телеф (мащв) етмейенде биз дцнйа малына эюре бири-биримизин боьазыны эемиририк (кемирийоруз). Онлар йашамаэ (йашамак) намине (ичин) йашадыэлары щалда (йашадыклары щалде) биз кимденсе цстцн олмаэ (олмак), таныш-билишлерин бизлере эибте (эыпта) етмеси намине даща ужа (йцже) зирвелери фетщ етмейе жан атырыэ (атырык). Бу заман биз бир шейе унудуруэ (унутуйоруз) – сайсыз щесабсыз (сайысыз щесапсыз) сервет ве йа сенден киминсе эорщмасы (коркмасы) эцжцне елде олунан бу щюрмет (щцрмет) ве нцфуз (престиъ) – рийакарлыэла (рийакарлыкла ийи бир шекилде юрт-бас едилмиш) йащшыжа юрт-басдыр едилмиш йалтаэлыэдан (йаьжылыкдан) эейри (эайри) бир шей дейил (деьил). Сабащ (йарын), бцтцн (тцм) бу имтийазлары итиренде (кайб еденде) исе арсыз-арсыз бу эедер (кадар) ещтирамын (ищтирамын) бирден-бире щара (нерейе) йоща чыщмасына (йок олмасына) теежцб едирик (едийоруз). Щюрмет (щурмет) исе эорщуйа йощ (коркуйа йок), мещеббете (севэийе) есасланмалыдыр (дайанмалыдыр). Йалныз беле олан теэдирде (бюйле олан такдирде) биз олан-эалан (олан-калан) серветимизи итирмиш олсаэ да (йитирмиш олуруэса да) бу щюрмети (щурмети) нифрет (нефрет) щисси евезлемиш (йерини алмаз) олмаз. Ефсуслар олсун (не йазык ки) ки, инсанларын ексерийети юз (кенди) щеталарыны (щаталарыны) эюрмейи бажармырлар (бежеремийорлар), даща доьрусу, ловьалыэ щисси (чалымлылык) онлары бу имкандан мещрум едир (мащрум едийор). Онлар щеч олмаса бирже дефе (кере) юз дащиллерине (кенди батинлерини) незер сала билсейдилер (назар йетирсейдилер), йалныз о заман не эедер (кадар) мискин бир варлыэ (варлык) олдуэларыны (олдукларыны) ашкар (ашикар) едердилер. Инсанын ен биринжи мцсибети онун эцнащыны (сучуну) етираф (итираф) етмемейиндедир.. Биз о ащирете юзцмцзле (кендимизле) не апарырыэ (эютцрцрцз)? Щеч (щис) бир шей. Бес (пеки о щалде) онда нейимизе эерекди бу эедер (кадар) сервет? Нийе анламырыэ (анламыйоруз), мещз (иште бу) бу вар-дювлетин (зенэинлийин) тесириндендир ки (еткисиндендир ки) инсанлар инсан жилдинден (жилтинден) чыщыб (чыкыб) шейтан щислетли (щаслетли) варлыэлара (варлыклара) дюнцблер (дюнцшмцшлер). Еэер (еьер) бу щейатын (щайатын) сону беллидирсе, о щалда (щалде) нейимизе эерекди дцнйа малы? Серветимиз, аилемиз, адымыз ве бу дцнйада тутдуьумуз (сащиб олдуьумуз) мювэе (мевке) – бу фани дцнйада эазандыэларымыз (казандыкларымыз) еле бу дцнйада эалыр (бу дцнйада калыйор). Ащы дцнйанын бцтцн (тцм) зенэинлеклери беле (биле) юлцм ве айрылыьын эаршысыны ала билмез (юнлейемез). Нейе лазымдыр бу эедер (кадар) щерислик (щарислик)? Белке (белки) бу бизлерим щеч жцр (бир тцр) эебул еде билмедийимиз (кабулленмедийимиз) алын йазымызы йазан Она эаршы (каршы) бир цсйанымыздыр (исйанымыздыр)? Щейатын (щайатын формцлц шу) дцстуру будур. Бу щейата (щайата) эедем эойдуэ (кадем койдук), бу щейатын (щайатын) щер цзцнц (йцзцнц) эюрдцк, йащшы ве даща ферэли йашамаэ (ийи ве даща фарклы йашамак) уьруна мцбаризе апардыэ (мцжаделе вердик), безен щетта юзцмцзц (базен щатта кендимизи) щер шейе эадир (кадир) олан эцдретли (кудретли) бир варлыэ (варлык) да зенн етдик (сандык), лакин бизе айрылмыш бу юмцрден црекдолусу зювэ (йцрекдолусу зевк) алмаьа мажал тапмамыш (межал булмамыш) йолун сонуна эелдийимизи анладыэ (анладык), терифи олмайан (тариф олунмаз) бир пешманчылыэ (пишманлык) ве эцссе (елем) бцтцн (тцм) варлыьымызы бцрцдц (сарды), ащырда да (сонунда да) айаэларымызы (айакларымызы) узадыб, эюзцмцз арщада (аркада) эала-эала (кала-кала) бу дцнйа иле (бу дцнйайа веда едийоруз) видалашырыэ. Зеиф (зайыф), юлцмцн эаршысында (каршысында) тир-тир есен (титрейен) бир ажиз варлыэ (варлык эиби) кими терк едирик (едийоруз) бу дцнйаны. Бащ (бак), еле она эюре де (иште о неден де) инсанын юлцм йатаьында  црейинден (йцреьинден) ажы эюз йашлары ащытмаэ кечир (акытмак эечийор), беле ки, (зира) дцнйанын фани, щейатын исе (щайатын исе) мцвеээети (эечижи) олдуьуну баша дцшцб (анлайыб) юзцмцзе йазыьымыз эелир (щалимизе ажыйоруз). Щетта (щатта) бу дцнйада ад эойуб (быракыб) эеден инсанлар беле (биле) бу дцнйаны елибош терк едирлер (едийорлар).

–       Сен щейаты (щайаты) бир анын ичинде фажиейе (траъедийе) чевирдин. Щер шей щеч де (щич де) бу эедер (кадар) цмидсиз дейил (цмитсиз деьил). Бизлерден сонра бу дцнйада бизим мювжуд (мевжут) олдуьумузу испатлайан (ысбатлайан) изимиз эалажаэ (калажак), йащшы (ийи) емелимиз, ушаэларымыз (чожукларымыз). – онун шу суизанлыьы иле бир тцр барышамайан Цлвиййе итиразыны бейан етсе де, Тцркан онун сюзцнц йарым кесерек:

Ушаклар (чожуклар)..билирсенми (билийор мусун), онлар да безен (базен) юз ващтсыз (фцж етен) юлцмлери иле валидейнлерини эабаэлайырлар (баба-аналарынын юнцне эечийорлар). Йа да онлар о дережеде нанежиб (нанкюр) бир ювлад кими (евлат эиби) бюйцйцрлер (йетишийорлар ки) ки, валидейнлерин (ана-бабаларынын) башыны щер кесин эаршысында (юнцнде) ашаьы едирлер (еьийорлар). Бес онда (пеки о заман) йашамаьын менасы (йашамын манасы не) недир? Санки щер кес бу дцнйайа пис, йащшы (кютц, ийи) юмцр сцрмейе эелир (эелийор). Щейат (щайат) бир жещеннеме дюненде (дюнцшенде) исе йашамаэ (йашамак) даща да мцшкцллешир. Инсанын тебиетинден (карактеринден) баш ачмаэ (инжелемек мцмкцнсцздцр) олмур. Инсанлар юзлерини танымаэда (кендилерини танымакда) беле (биле зорлук чекийорлар) четинлик чекирлер, бес онда (пеки о заман) диэер (диьер) инсанлара неже (насыл инанасын) инанасан. Инсан жилди (жилти) мющкем бир шекилде (сык бир шекилде капанмыш) баьланмыш, мцемма (муамма) ве сиррлерле (сырларла) долу бир китабдыр, сенсе мене (бана) киминлесе кор-коране (кюрц кюрцне) мцнасибет (илишки курмайы) эурмаьы тювсиййе едирсен (тавсийе едийорсун). Йощ (йок), бажы, инсанлара белед олмаэ (инсанлары идрак етмек) намцмкцндур (мцмкцнсцздцр), онлар кими (эиби) тещлцкели (тещликели) бир варлыэ йощдур (варлык йоктур) бу дцнйада,– дийе Тцркан даща щайал мейал бир тарзда ирделеди ве онун бу щалинден кушкуланан Цлвиййе ону сакинлешдиререк, ону евине кадар эечирди. Цзцжц эюрцшден одасына дюнен Тцркан макалесини тамамаламак ичин маса аркасына эечди. Лакин илк юнже Елет йакынлыьындакы аданын Щере Зире олдуьуну белирлейен кадын беш саат дурмадан чалышмышды ки, артык шещирин каранлык ичинде эарк олдуьуну щисетди. Йалныз шимди сабащдан аьзына бир парча екмек биле коймадыьыны щатырлайан кадын дещлизин ышыьынын сыздыьы йарыкаранлык мутфака эечди. Бурада, електрик анащтарынын йцзерине басмайарак, о долаба доьру адымлады ве бу заман ачык-айдын бир шекилде щанэисе бир эюлэенин онун эюзлери юнцнде пейда олдуьуну эюрдц. «Бу недир? (бу не йа?). Олмайа тутуэушу (Папаьан салывермиш ми?) азадлыьа чыщыб?» дийе кенди кендине бу соруйу версе де, сонра йешил папаьанын кафесин ичинде о тараф бу тарафа сычрадыьыны эюржек: «Елбет мени эара басыр (эалиба бени карабасыйор)» сюйлемекле истищзалы эцлцмседи. Сонра исе долабын капысыны араламакла орадан ичинде пасдырма пилавын олдуьу тенжерийи аларак ону атешин йцзерине быракды. Ве иште бу анда куш канатларынын щышыртысыны дуйду. «Эерибедир (эарип бир шей). Эуш (куш) йеринде олса да, еле бил (санки) кимсе учур (учуйор)» кенди кендине бу келимелери сюйлейен кадын електрик анащтарыны чевиререк, етрафына бакынды. Мутфакын дуварлары эайритипик бир ренке бойанмышды, бу даиренин шимдики сакини ондан бу йцзден щошланмаса биле бу ренк тон папаьанын ве кафесин ренк тону иле уйуйорду. Он йылдан артык ижаредары олдуьу бу даиреде тамират йапмак исе онун имканлары дышында иди. Щем даиренин сащиби кафа тутан бири олдуьу ичин о деьишикликлери щазметмек азиминде деьилди. Малум фелакетден сонра исе Тцркан да лакайт бирине дюнцшдцйц ичин тцм бу дурума юзен эюстермийорду. О йашадыьы ажыдан долайы неинки ел ве айакларынын, щем де щислеринин заман-заман кечелешдийини щиседийорду. Базен исе онлар она итаат етмийордулар. О севимли папаьаныны  елине аларкен кушун онун пармакларыны кан чыкана кадар эаэаламасына раьмен ону елинден быракмыйор ве бу заман ажыйы биле дуймаз олуйорду. Чевресинде олаьанцстц бир шейи фарк етмейен кадын табаьы елине аларак она йемеьи бошалтмышды ки, кимсе онун башы йцзеринден щызла эечерек дарбе иле дувара деьди, сонра исе пенжеренин кенарына дцшдц. Бу ани давранышдан иркилен Тцркан аз калсын табаьы елинден дцшцрцжекди. О щемен пенжерейе йаклашарак дыккатла юнцндеки щайвана бакарак «даветсиз мисафирин» бцлбцл олдуьуну кешфетди. Кушжуьазын бир канатынын йаралы олдуьуну белирлейен кадын онун шу ажайип давранышынын не иле алакалы олдуьуну саптады. Усулжа кушу елине алан Тцркан онун калб чырпынтыларына итина етмеден ону юпцб, окшады, сонра исе одайа эечерек онун канатына илач сцрдц. Онун нереде тутажаьыны дцшцнен Тцркан кафесин сатылдыьы дцкканларын чоктан капандыьыны билдийи ичин: «Айры чыщыш (эайри чыкыш) йолу йощдур (йок). Кешайа (папаьанын исми) эоншу (комшу) олажаэсан (олажаксын), чцнки (чцнкц) азадлыьа эовушмаэ (щцрийете кавушмак) иэтидарында дейилсен (иктидарында деьилсин), щерченд (бакма ки) о эонаэпервер (мисафирпервер деьил) дейил, амма (ама) не етмели? Демели (демек), она йащшыжа бир ибрет (ийибир ибрет) дерси вермели олажаэсан (олажаксын), инан мене (бана), буну бажарарсан (бежерирсин), щер неже де олса (насыл да олса) тебиетин (табиатын) эойнундан (койнундан) бизлере тешриф буйурмусан (буйурмушсун). Бурада сенин щеч олмаса (щич олмазса) саь эалмаэ (калмак) шансын вар, сенин эуллуьунда дурарам (сени ийи беслерим), аж-сусуз эалмарсан (сени ач-сусуз быракмырым), эюзцм де бцтцн эежени цстцнцзде олажаэ (тцм эеже бойу йцзеринизде олужак), эорщма (коркма), онун сени инжитмесине (онун сана эцженмесине) имкан вермерем (вермерим).

Сещер (сабащ) сизи эефесден (кафесден) буращарам (быракырым), бир аз отаэда (одада) учушарсыныз (учушурсунуз), бирисиэцн исе (юбцр эцн исе) сенин цчцн (ичин) де бир эефес (кафес) аларам (алырым), саьалана (шифа булана) эедер бизе эонаэ оларсан (кадар бизлере конук олурсун), сонра исе…». – дийе кадын весайети алтында булунан жанлылар иле сабащ ачылана кадар конушарак, масанын йцзериндеки йемеьини унутду… Йарыны цч саатлик уйку иле илетен Тцркан кескин баш аьрылары иле йарына улашды. Дцнкц ачлыкдан мидеси буланан кадын йатакдан езэин бир тарзда калкса да, башынын да дюндцйцнц щисетжек койу кащве ичмейе карар верди. Факат еллеринин онун сюзцнц динлемемеси себепи иле елине алдыьы финжаны да дюшемейе дцшцрцб кырды. Бу минвалла кащве ичмекден вазэечен кадын бир парча йаьда кызартылмыш екмеьи чиьнемекле рефикасынын онун арамасыны бекледи. Она анлашдыклары вакитден бир кадар эеч улашан Цлвиййе онун артык айакда олдуьуну кестирен эиби булушма саатини она илан етди. Спортиф кушамда эийинмейи дцшцнен Тцркан щемен бу фикри кендинден узаклашдырды, онун бу эийим тарзындан щошланмамасына раьмен о бир кач такымы елде етмишди. Классик цслцпда – узун, кара етек иле йешил ренкли эюмлеьи эийинен кадын щавайа итибар етмедиьи ичин инже пелерини омузуна атмайы да унутмады. Айнанын каршысына эечен Тцркан бойанмак ичин деьил, сырф елбисесинин ве узун, кара сачларынын чекидцзенде олуб-олмадыьыны контрол етмек ичин диккатла кендине бакды ве эюзлеринин алтында кара эюлэени ашикар етжек онлары пудра сцрцнже кара шишели эюзлцклери эюзцне такды. Терликлери айаьына эечирен кадын рефикасынын ону арамасыны биле беклемеден ашаьы инди, мащеллейе чыкарак щызлы адымларла сокаьа доьру адымлады. Щер йашда чожукларын йакынлыкда ойунжак силащ иле бири-бирилерине атеш етдийини эюржек онларын бир заманлар бу йавруларын баба ве аннелеринин ойнадыьы «качды-тутду», «йедди шише», «менекше» ве йа «ортада калды» эиби сакин ойунлары ойнамамасына теесцф етди. Артык бунун мцмкцн олмадыьыны дцшцндц, кенди кендилийинде шимди мевжут олан щайат тарзынын юнжеки щайат тарзындан чок фарклы олмасы итирафында булунду. Телевизйонда сейр едилен синемалар, билэисийар ойунларындакы виртуел алем чожукларын шцуруну бозмушду. Таби ки шу бакымдан ана-бабаларын да сучу аз деьилди. Онлар сон заманлар зор щайат кошуллары йцзцнден евлатларына заман айырамыйордулар. Чожукларын кендилери де доьушдан чок асаби ве йарамаз идилер. Бир кимсе  онлары бу залимликлерден кенарда тутмак иктидарында деьилди. Бази ана – бабалар исе юзелликле оьлан чожукларынын кыпырдак йетишмесини доьал саныйордулар. Зира йарын зорлуклар иле йцзлешежек йавруларынын щайатын амансызлыьы юнцнде ажиз бир дурумда калмамасыны арзу едийордулар. Бундан башка бир сыра валилер йа чожукларында кендилеринде олушмайан карактерлери эюрмеье чалышдыклары ичин онларын йцзерине фазласыйла эидийор, йа да кендилерини онлара юрнек дийе эюстеререк онларын юнцне мащз бу тцр олмаьын важип олдуьуну вазифе койуйордулар. Сон нетижеде чожукларын чевреден эелен шу аэресийанын еткиси иле псиколоъиси бозулуйор ве онлар юфкеси йере-эюке сыьмайан варлыклара дюнцшцйордулар, онларла конушаркен биле инсанларын тцйлери биз-биз олуйорду, зира онларын дцшцнжелери щер кеси цркйцйе уьрадыйорду. Калдырыма чыкан Тцркан достларыны шурада беклемеье карар вермишди ки, онун юнцнден эечен бир сийащ кеди йешил эюзлерини кадына дикерек, дурду. Тцркан бош инан сащиби олмаса да, цч дефа чевресине тцкцрдц. Кеди аниден тцйлерини кабартарак, она бейаз кюпек дишлерини эюстерди ве ажайип бир сес чыкарды. Кенди-кендилиьинде «Вцжудуна шейтан эириб» дийе фысылдайан кадын жанында бир цшерти щисетди ве йцреьинде чожукларын чабук бир заманда бурайа йетишмесини арзу етди. Эерчекден де бир дакика сонра онун юнцнде «Ъиэули» маркалы араба дурду ве кадын кендини онун салонуна атарак ращат бир нефес алды. Шещирде ески марка олан бу араба щер кес тарафындан беьенилмесе де, онун алыжылары да варды. Бу алевлер цлкесинде даща чок кулланылан марка ежнеби арабалар олса биле бу бура инсанынын зенэин олмасына иснат етмийорду. Садеже шурада дебле уйум саьламак бир адет щалини алмышды. Даире алмакдан чок еркеклер даща чок араба алмайы тержищ едийордулар. Базен исе щайалэцчц ише дцшцйорду ве заман-заман йолларда арабаларыны йцк арабасы эиби кулананлар да растламак мцмкцн иди - илче инсаны кенди ели иле йетишдирдийи мейве ве себзелери имкансызлык йцзцнден мащз бу арабаларда эютцрцйорду. Бу дефа арабайы адета юзере Фаиэ деьил, онун томбул аркадашы сцрцйорду. Цлвиййе иле юпцшерек, Фаиэ – жылыз, лакин саьлам йцжебойлу эенч иле токалашан кадын арабанын сол тарафына отурду. Радиодалэадан дцзенсиз бир шекилде етник, щалк, енстрцман, классик, поп ве рок колунун мцзик ве наьмелери сесленийорду. Арабанын юнцне шюферлерин бин тцр беладан коруйан «Аллащу екбер» йазылы мадалйон асылмышды, араба щарекет етдикже бу мадалйон да саьа сола йелленийорду. Рефикасынын сомуртуьуну эюрен Тцркан эюз-кашыны ойнадарак:

–       Щейир ола (щайырдыр мы), мысмырыьыны нийе салламысан? (суратындан дцшен бин парча), - сормушду ки, Цлвиййе алчак сесле:

–       Йене (йине) бюйрцмдеки (йанымда отуран) мени (бени) эюзцмчыщдыйа салыб (тазип едийор). – деди. Сонра исе эюзцнцн ужу иле сцкан аркасында отурмуш еркеье ишарет едерек: - Эеде (еркеьи бюйле адландырыйорлар) эелет (эалат) елейиб бир келме сюз сорушду (бир келиме сюз сорду бенден) менден, еле о деэиэе (щемен) йанымдакынын аьзы ейилиб (еьилиб), эетди (эитди кулаьынын) эулаьынын дибине. – дийе сюйленди. Сонра исе рефикасыны уйарарак: - Йаваш данышаэ (йаваштан конушалым), эюр бир неже (бак) эулаэларыны шеклейиб (насыл да кулакларыны дикмиш). Валлащ, дцнйа даьылса (даьылырса), сени йцз фаиз емин едирем ки (кесин), о буну (шуну) да меним (беним) айаьыма йазар (айаьыма йазыр). Щеч бир (щич бир) есас олмадан инди (шимди) де меним (беним) онун достуну бейендийимден (беьендийимден) шцбщеленир (кушкуланыйор), меним исе (бенимсе) ону эюрмейе (эюрмейе биле эюзцм йок) эюзцм йощдур. Атамла-анам (бамала анам) да мене (бана) жалаэ елемейе (мусаллат етмейе) адам тапдылар (адам булмушлар йа). Онлар она эащмар чыщмасалар (арка чыкмазсалар), о щеч бу жцр (щич бу тцр) црекленмез (йцрекленмез). Еле отуруб-дуруб ананын сене (сана) незарет (контрол) етмесинден шикайет едирсен (шикайет едийорсун), бес бунун кимисини (пеки бунун эибисини) сене (сана) бенд етсейдилер (таксайдылар), не едердин (не йапардын)? Валлащ, юзцнц (кендини чокдан) чощдан асмышдын. Амма мен (бен катланыйорум) дюзцрем. Нейлейим (не едийим), чарем йощдур (йок), валидейнлеримин (валилериме незакетсиз давранамам) цзцнц аь ола билмерем. Щер неже де олса (насыл да олса), мени (бени) бу йаша чатдыран, мене (бана) щер заман (щеп) ел тутан онлар олуб (олмуш), онларсыз, валлащ, батардым (мащв олурдум). Буна эелдикде исе….Бцтцн эцнц мени эцдмейи азмыш кими (эцн бойу башымын йцзеринде нюбет тутмаьы йетмийормуш эиби), валлащ, эынайан олмаса (кынайан олмазса) орда киминсе олуб-олмадыьыны йощламаэ цчцн (йокламак ичин) йорьанымын (йорэанымын алтына да эирир) алтына да эирер. Эуйа билмир ки, мен дил пещлеваныйам (санки беним дил пещливаны олдуьуму билмийор), о жцр (тцр) нелайиэ (йцнэцл щайат тарзы) щейат терзи сцрмек эелмез елимден. Сен ки мене (бана билдиксин) беледсен, фаьырын бирийем (ажиз бирийим), ди эел ки, (ама ве лакин шуну) буну бу башыбошун бейнине йериде билмирем (шуну шу эеризекалынын кафасына бир сока билсем). – деди.

–       Баш эошма (алтдан ал). – дийен Тцркан ону сакинлешдирмек нийетинде олса да, сонра ону азарламайа башлады: - сене ки онун сене эаршы (каршы) биэане олмадыьы мелумдур (малумдур). О сенден ютрц (сенин ичин) дели-диване иди, сен нейледин (не йапдын), «севирем, севирем» дейиб (ашыьым дейиб) нешещорун (тирйакинин) бирине ере эетдин (евлендин). Аьлыны (аклыны) чощ йощ (чок деьил), бир балажа (азажык) ишледиб (кулланыб) ону сечсейдин, инди (шимди сайма-сечме) щанда бир ожаьын эелини идин. Сени есил (асыл) севен еле о имиш (о имиш иште), еле она эюре де (иште о йцзден де) щеч киме (бир кимсейе) евленмеди. Юзэеси дейилди ки (йабанчы деьилди йа), юзцнцнкц (кенди акрабан) иди. Етини йесе де, сцмцйцнц (кемиьини) щеч кимин эабаьына атмазды (бир кимсенин юнцне атмазды). Юзц де (кенди де) пис адама ощшамыр (кютц адама бенземийор). Йащшы (ийи казанчы) эазанжы вар, ичмир (ички ичмийор), чекмир (сиэара ичмийор), щеле цстелик шорэюз (чапкын) де дейил (деьил). Сени эюз цсте сащлайарды (сакларды), елини исти (сыжак) судан сойуэ (соьук) суйа вурмаьа да эоймазды (изн вермезди).– Тцркан Фаиэи колласа да, Цлвиййе тескин олмуйорду. 

–       Щее (ще йа), йыщылан (йыкылан) евин дирейиди (диреьидир) о, олмаз беле дирекден (олмаз олсун бюйле дирек). Езизим (азизим), инсанларын щарижи эюрцнцшц алдадыжы олур (инсанларын ичи иле дышы бир олмуйор). Сюз йерине чекер (йеринде буну сюйлемек де эерекир), щеч о щарижи эюрцнцшже (эюрцнцшц итибариле де) де мене йарашмыр (бана йакышмыйор), бойу бестедир (бцжцрдцр), йощ (йок), мен (бен) онун йанында эцлцнж эюрсенерем (эюзцкцрцм), сонра эыраьдан бащан (кенардан бакан) не дейер (не дцшцнцр), меним цчцн (беним ичин) ен башлыжасы (ен мцщим оланы), кишинин (еркеьин) эюркеминин санбаллы (аьырлыклы) олмасыдыр. Чощ бюйцк иш олуб (бцйцк иш олмуш), она эетмейе етираз етмишем (онунла евленмек итиразында булунмушум). Кечене (эечене) эцзешт (тавиз йапарлар) дейерлер, амма о мене индийе эедер кин сащлайыр (ама онда шимдийе кадар куйрук ажысы калмыш).– итирафында булунан Цлвиййе кенди де щисетмеден ардынжа йцксекден бу келимелери сюйледи: - Эюр бир щансы земанейе туш эелмишик (щанэи дюнеме йуварланмышыз йащу). Щеч киме етибар едилеси дейил (бир кимсейе итибар йок). Аталарымыз дцз (доьру сюйлемиш) дейиб: инсан оьлу чий сцд (чиь сцт еммиш) емиб, еле (юйле) келекбаздырлар (дцзенбаздырлар) ки, адамы сусуз апарыб, сусуз эетирерлер.

–       Анжаэ (ама) мен (бен) чий сцд (чиь сцт еммедим) еммемишем, демели (демек), мене (бана) бел баьламаэ олар (олур).– дийе юнде отуран ве шюфюрлцк йапан Самир дерщал она жевап вермишди ки, Цлвиййе:

–       Сенинле исе цмумийетле шитин чыщарыблар (сцтцн дозуну качырмышлар), еле она эюре де беле дузсуз (иште о неденден де бюйле тузсуз ве йылышыксын) ве сыртыэсан! – дийе арабанын отуракына йасланды. Сонра Фаиэин она йан бакдыьыны эюржек: - Не эюзцнц аьардырсан (не о эюзлерини фал ташы эиби ачмышсын)? Бурдан менлик (бенлик) бир шей йощдур (йоктур). Сене де (сана да) цстцме (йцзериме) щцжум чекмек (салдырмак ичин) цчцн бир щай (бащане) лазымдыр. Адыны киши (еркексин йа) эоймусан, вер де жавабыны (щади вер онун жевапыны)!– дийе онунла зещирли конушду.

–       Аферин сене (браво), ащыр ки (сонунда) истедийине (истедиьине) наил олдун. – сюйлейен Тцркан пармаьы иле дилине ишарет едерек: - Адамын аьзы эан (кан) олса да, эерек дилине йийе дурмаьы (сащип чыкмаьы бежерсин) бажарсын. Сенсе отурдуьумуз йерде алеми эатдын (катыб карышдырдын) бири-бирине, беле (бюйле темиз) дедели-ненели аьзынын эатыьыны даьытдын (зещрини дюкдцн). Инди (шимди бак эюр бири бирилерини насыл йыртык пыртык едежеклер) бащ эюр неже келле-келлейе эележеклер. Еллеринден бир щета чыщса (бир щата чыкарса), фитне-фесад тюретдийине эюре (масул сенсин) бабалы сенин бойнуна.– дийе Тцркан иказда булунмушду ки, Цлвиййе эюзлерини сцздцререк:   

–       Мен араэарышдыран дейилем (бен мцфсит деьилим), мене (бана) терс-терс (еьри-еьри) бащдыьыны (бакдыьыны) эюрцб сюзцн дцзцнц (доьрусуну сюйледим) дедим она. – дийе кендини щакклы чыкарды. - Келле-келлейе эелмек исе (йыртык-пыртык етме исе) аьылдан кем (салак) эочларын (кочларын) чощданкы адетидир. Башларыны ишлетмейи бажармырлар (кафаларыны чалышдырмайы бежермийорлар), сонра да юзлерини (кендилерини) аьыл дерйасы (акыл дерйасы фарз едийорлар) ферз едирлер. Бизе эушбейин (кушбейин) деселер де, биз онлардан эат-эат аьыллы ве тедбирлийик (фазласыйла акыллы ве тедбирлийиз), - дийе Цлвиййе щарекетинден зерреже кадар да олсун пишманлык дуймадан сюйленди.

–       Нащаэ беле етдин, чощ нащаэ (буну йапмамалыйдын), - Тцркан рефикасыны кынаса да, артык чок эеч иди, Фаиэ арабадан чыкмакла ве достуну йол кенарына чекмекле пармаьыны онун синесине вурарак она кенди куралларыны анлатыйорду. Онларын сюйледиклерини дуймак мцмкцн деьилди, радйодалэанын щышылтысы да буна енэел олуйорду. Бир кач дакика сонра йолжуларын йанына дюнен аркадашларын сакинлийи Тцрканда щайрет доьурду. О севимли китапыны чантасындан аларак онун сайфаларыны карыштырыйорду ки, Самир аниден диле эелерек конушду: 

–       Эерибедир (эарип йа). – дийе о арабайа отурмакла ве радйойу капатмакла сюйледи. – дцнен (дцн) эюйден (эюкден алев йаьыйорду) алов йаьырды, бу эцн исе щава бир щейли (пек серинлемиш) серинлейиб. Аллащ цзцмцзе бащыб (йцзцмцзе бакмыш), йощса (йокса) орда йаныб кцл олардыэ (олурдук). 

–       Ащыр ващтлар (сон заманлар) щава йаман дейишкен олуб (деьишкен олмуш). – дийе Фаиэ онун сюйледиклерини онайлады, - бир эцн ерзинде (бойу) эащ исти олур (кащ сыжак олуйор, кащ соьук), эащ сойуэ.

–       Щава да бизлере ощшайыр (бензийор). Ейнен (айнен) бизим кими (эиби) себатсыздыр. Йащшысы будур (ен ийиси), елаве су алаэ (илаве су алалым), щеч олмаса (щич олмазса) судан корлуэ чекмерик (сыкынтымыз олмаз). – дийе бекленмедийи бир щалде илериде отуран ве деминден бери конушмайан дурушу щейбетли, эонур эюзлц йолжу теклифде булунду. Лакин Цлвиййе шурада да сощбете мцдащале едерек итиразыны бейан етди.

–       Бизим булаэ (пынар) суйу иле долу олан ики йеке (кожаман) бутулкамыз (шишемиз) вар, нейимизе лазымды о эедер су (о кадар су нейимизе эерек), йатыб эалмайажаьыэ ки орда (уйуйа калмайажаьыз йа орда). Ики-цч эцнлцйе эетмирик ки (эитмийоруз йа ора) ора, бир-ики саат динжелиб (динлениб), эери эайыдажаьыэ (эери дюнежейиз)! – дийе кадын юфкесине сащип чыкамадан йолжуйа баьырды.

–       Дцз дейир (доьру йа), - дийе Фаиэ де онун аркасыйжа конушду. – Юзцмцзц (кендимизи артык шейлерле йцклемейелим) артыэ шейлерле йцклемейек. Дцнйанын ащырына эетмирик (йащу дцнйанын сонуна эитмийоруз ки) ки, бурдан бура ики аддымлыэ (адымлык) йолдур.

–       Щаванын серинлийине алданмайын, биз адайа чатана эедер (улашана кадар) щава исинежек (ысынажаэ). Мен (бен) бир мцддет (сцре) адада йашамышам (йашамышым), оранын иэлимине де (иклимине де ийи билдиким) йащшы беледем. Ещтийат (ищтийат) иэидин (йиьитин) йарашыьыдыр (йакышыьыдыр), еле она эюре де (о себепден де) ики бутулка су алмаьымыз лап йерине дцшер (чок исабетли олурду). – дийе о ысрарындан дюнмесе де, диьер йолжулар ону ищмал етдилер. Акыллы бир сюз сюйлейен инсана каршы бу тцр «илэи» кадыны юйле кютц еткилемишди ки, о бу заман тцм варлыьы иле йолжулардан айрыларак эери дюнмек истийорду, лакин бунун едебсизлик олдуьуну дцшцнерек, арабайы дурдурмайы рижа етди. Арабадан инерек бир кадар дышарыда долашан кадына йаклашан Рцстем, - келимелерине юзен эюстерилмейен щемен о киши сиэарасыны сюмцререк, деди:

–       Дейесен сизин де узаэ йолла араныз йощдур (эалиба сиз де узак йолдан щошланмыйорсунуз). - Ве йалныз шу анда Тцркан онун бир колунун протез олдуьуну ашикар единже даща да мейус олду. Кедерини ондан сакламак ичин онун сорусуну жевапсыз быракарак арабайа дюндц. Артык шуранын атмосфери ону юйле сыкыйорду ки, о не Самирин шакасыны динлемек, не де Фаиэин кысканжлык сащнелерини излемемек ичин уйумайы тержищ етди. Йолжулар арасына курбаьа эюлцне таш атышмыш мисали сцкут чюкмцш, араба исе Шыщ кюйцнцн чакыллы йолларына чыкдыьы ичин силкеленийорду. Дениз о кадар йакынды ки, ийирми метрейи катетмекле кендини мави сулара атмак мцмкцн иди. Бакынын йалныз она аит олан рцзэары чевредеки куму щавада дюндцререк ону арабанын шишесине чырпыйор, базен исе арабанын шишесинден ичери сокулмакла йолжуларын сачларыны карышдырыйорду. Тцркан йаваш-йаваш щафызасынын думанландыьыны щиседийорду ки, рефикасынын нюбети земмети ону иркилтди.

–       Мен еле беле де билирдим (билийордум йа). Йене (йине де) де бцтцн эежени йатмамысан (эежени уйумамышсын). Дайан, дайан, эой бир адайа чатаэ, орда сенин жаныны аларам (щеле дур адайа йетишелим орда сенин жаныны алырым).

–       Аз эалыб (аз калмыш). Адайа айаэ (айак) басан кими мени (эиби бени) денизде боьарсан (боьарсын).

–       Мемуниййетле. – дийе Цлвиййе асаби бир тарзда сюйленди. Тцркан йалныз шимди пенжереден дышарыйа бакарак йалныш йолла щаракет етдиклерини белирлийинже Самири уйармайы кендине борч билди.

–       Бес сиз не цчцн (пеки сиз нейчин) машыны (арабайы) Елет йолуна дюндермединиз (сапмадыныз)? – дийе о сцрцжцден сорду.

–       Бес машыны (пеки арабайы киме) киме щавале едек (тевди еделим)? Йолун ортасында эоймайажаьык ки (йолун ортасында мы быракалым)? Биз ону бизи катерле (мотюрботла) адайа апаран (эютцрен) дайыйа тапшыражаьыз (щавале едежейиз), биз эайыдана эедер (дюнене кадар) ондан эюз-эулаэ (эюз-кулак) олсын. – дийе Самир кадынын сорусуну бюйле бир шекилде жевапландырды. Сонра исе: - Щаным, бес сиз бу жцр (тцр) адаларда олмусунузму (олмушсунуз му)? – дийе илэиленмишди ки, Тцркан итираф етди.

–       Йощ (йок), бирже дефе де олсун олмамышам (бирже кере де олмадым).

–       Эерибедир (тущаф), шещерли баласы (шещирли оласын) оласан, анжаэ беле йерлере баш чекмейесен (анжак бюйле меканлара уьрамайасын)…Щер не исе, эеж олсун, эцж олсун. Сизи инандырырам (инандырырым), бу дарыщдырыжы (сыкыжы сейащат олмуйажак) сейащет олмайажаэ. – дийе Самир кадыны сюйледиклерине емин етмишди ки, Цлвийе эене де сощбете катыларак:

–       Иншаалащ, олмаз. – деди ве дерщал да Фаиэин эазаплы бакышларына растлады. Тцркан ону кенардан излейерек «Аьрамайан башына десмал баьлайыр (ажымайан кафасыны сарыйор), сонра да эилей-эцзар едир (йакыныйор). Йощ (йок), бу эцн (буэцн) бу мцтлеэ (мутлака) эашынмайан (кашынмайан) йерден эан (кан) чыщаражаэ (чыкарыжак), ащырда (сонунда) бу аьыллары (акыллары) топуьунда оланлары еле бир щедде чатдыражаэ (юйле бир зывана вардыражак) ки, бири-бирилерини бычаэлайажаэлар (бычаклайажаклар)»,- дийе йцреьинде ону тевбищ етсе де, бираз дцшцнцб-ташындыкдан сонра: «Биз ки бу эцне эедер (кадар) йащшы йола эедирдик (ийи эечинийордук). Не себебе (себепе шимди) инди онун щерекетлери (щарекетлери) мени беле эыжыэландырыр (бени бюйле эыжык едийор)? Меэер мен юзцм идеал адамам (бен кендим идеал бири мийим)? Елбетте ки, йощ (таби ки йок). Бир щалда ки (щалде ки) биз онунла узун иллердир (йыллардыр) достлуэ едирик (достуз), демели (бурда) бурда бир керамет вар» - дийе дцшцндц, лакин тцм эайретине раьмен онлар арасындакы бензерлиьи буламады. Беш дакика сонра онлар мотюрбот сащибине улашмыш ве онунла бирликде кыйыйа доьру адымлыйордулар ки, ищтийар аниден бу келимелери сюйледи.

–       Бу эенжлерден баш ачмаэ олмур (бу эенчлери бир тцр анламыйорсун).

–       Эенжлер дейенде (эенчлер деркен) сиз кими незерде тутурсунуз (сиз кими кастедийорсунуз)? – дийе бу ани нотадан шашыран Фаиэ илэиленмишди ки, ищтийар даща щырчын бир шекилде:

–       Сизи. Беэем бизден башэа (бизден эайри бурда) бурда айры бир инс-жинс вар (айры бир инсан мы вар)? Сиз, эенжлер (эенчлер) эащ (кащ) текликде (йалнызлыкда) щиффет чекирсиниз (кащролуйорсунуз), эащ (кащ) да тысбаьа (каплумбаьа) кими (эиби) кцнже сыщылмаьа (кюшейе сыкылмайы) цстцнлцк верирсиниз (тержищ едийорсунуз). (ойса ки) Танры инсаны байэуш кими (байкуш эиби) текликде (йалнызлыкда) эем чекмек цчцн йаратмайыб (эам чекмек ичин йаратмамыш), инсанлардан эачмаэданса онлара тереф (тараф) бир аддым атын, црейинизи (калбинизи) ачын онлара, - сюйлейен ищтийар эенчлере иратыны сюйлемишди ки, Цлвиййе кескин дилини кулланарак:

–       Ещ, ай дайы, црейини (калбини) киме ачасан (ачасын)? Щамы (щер кес) щош ниййетли дейил (деьил) ки. Сен инсанлара жаны дилден (эюнцл ачыклыьы иле йаклашыйорсун) йанашырсан, онларса сене бадалаэ эелирлер (сана челме такыйорлар). Валлащ, ен саламаты (селамети) еле тек эалмаэдыр (йалныз калмакдыр иште). – деди.

–       Йащшы, йащшы (тамам йащу тамам), онсуз да сизлере сюз чатдырмаэ (лаф йетишдирмек) мцмкцн дейил (деьил). Сюзцмц дала эютцрцрем (сюзцмц эери алыйорум). Амма мен йене (йине) де сизин йеринизде олсайдым, ора бурнуму сощмаздым (сокмаздым). Ордан сизе щейир (щайыр) эелмез, - дийе ищтийар йолжулары санки щанэисе бир тещликеден щабердар етмейе чалышыйорду ки, Тцркан тедирэинлийини сакламадан:

–       Нийе? – дийе сорду, факат Самир ищтийары аьзыны ачмак имканындан мащрум едерек:   

–       Вежинизе алмайын (алдырмайын). Дайыды да. Садеже юзцнц езийет (кендине азийет едиб) вериб, бизи орайа апармаьа (эютцрмеье тембеллик едийор) еринир. Бизи йолдан сащламаэ цчцн (сакламак ичин) диле тутур (икна едийор). Фируз дайы, биз наьыллара (масаллара) инанан йашымызы чощдан адламышыэ (чоктан эериде быракмышыз). Щайды (щади), йолчу (йолжу) йолунда эерек, – дийе эенч кенди де щисетмеден аьзындан сюз качырды ве бу сефер де Цлвиййе меракыны эидермек ичин ону сорэу-суал етди:

–       Наьыл (масал мы)? Щансы наьыл (щанэи масал)? – дийе о юнже сорду, сонра исе Самирин бакышларыны качырдыьыны эюржек:– Бура бащ (бак), сен бизден не эизледирсен (сен бизден не саклыйорсун йа), нийе аьзына су алыб дурмусан (нейчин аьзына су алыб дурмушсун), бир сюз де (аьзындакы баклайы чыкарсана)! – сюйлемекле паниье капылды.

–       Дещшетсиниз, валлащ (йущ бе), дурдуьунуз йерде (дурупдуруркен кендинизден) юзцнцзден несе бир шей эондарырсыныз (уйдуруйорсунуз). Мен (бен) сизден щеч бир шей (щич бир шей) эизлетмирем (сакламыйорум). Сизинле бир балажа мырт тутурдум (сизинле далэа эечийордум).– дийе алчакдан конушан Самир эцлцмседи. Цлвиййе иле Тцркан щеч бир шей сюйлемеселер де бири-бирилерине бакмакла омузларыны чекдилер. Сонра исе еркеклер иле бирликде мотюрбота отурдулар. Артык кыйы аркада калмыш, онлар денизе ачылмышдылар. Лакин ада бир тцр эюзцкмцйорду. Нищайетинде узакдан аданы эюрен Тцркан щырчынлыьыны сакламадан:

–       Йаман йащын (йакын) имиш ада, йаман. Бурдан бура ики аддымлыэ йола бащ (ики адымлык йола бак йа), йарым саатдыр ки (йарым саатдир ки йол эидийоруз) йол эедирик, амма ада щеле инди-инди (йалныз шимди) эюрцндц (эюзцкдц).– сюйлейен кадын узактан сащиле бакды, бакды ве аниден: - бура мене таныш эелир (бура бана таныш йа), еле бил щардаса эюрмцшем ону (санки нердесе эюрмцшцм ону). – дийе илк изленимини рефикасы иле пайлашды ве дерщал да бу кескин келимелери ишитди.

–       Щейалында эюрмцсен (щайалинде эюрмцшсцн). Йущунун (уйкунун) не олдуьуну билмедийин цчцн (ичин) щцлйа (щулйа) иле реаллыьы (реалитейи) бири – бирине эарышдырмысан (карышдырмышсын).– Цлвиййе Тцркана бу тцр ситем етсе де, онун щыддат долу жевапы даща кескин олду.

–       Мени щесте кими эелеме вермейе чалышма (бана щаста муамелеси йапма)! Аьлым щеле ки юз йериндедир (беним аклым йеринден ойнамады). Сенинле мцэайиседе де (кыйасламада да) саьлам дцшцнжелийем (дцшцнжелийим)! – кадынын бу сюзлери Цлвиййейе юйле докунду ки, о, йцзцнц еллери иле капайарак, ыклады.  

–       Бир келме сюз (ики чифт лаф сюйлемейе де) демейе де пешмансан (пешмансын йа), о деэиэе (щемен) адамы алыб эедир (адама чатыйор). Йощ (йок), менимки (бенимки) бу эцн эетирмир (йавер эитмийор). Еле бил (санки) цстцме ит щцрцб (кюпек щавламыш), щамынын (щер кесин) эюзцне ейри эюрсенирем (еьри эюзцкцйорум). Еллерине эиреве (фырсат) дцшен (булан) кими (эиби) щамы (щер кес) бир уждан дюшцйцр эабырьама (бенден щынжыны алйор), йаш йуйуб, эуру серир, - дийе о эюз йашы ичинде бу келимелери сюйлейерек щцнэцр щцнэцр аьлады.

–       Йеке арвадсыныз (коскожа кадынларсыз йа), амма (ама) юзцнцзц (кендинизи) баьча (ана сыныфынын) ушаьы кими (чожуьу эиби) апарырсыныз (тавырлар такыныйорсунуз),– дийе Фаиэ онлары текдир етмишди ки, Цлвиййе она да борчлу калмады.

–       Бизе аьыл юйредене бащ (акыл юьредене бак йа), бурда дейиблер, меймун (маймун бакар айнайа) бащар эцзэцйе, адын эойар юзэейе (исмини диьерине койар).